Kαλημέρα και Χρόνια πολλά σε όλους,

Καθώς μπαίνουμε στον τελευταίο - εορταστικό- μήνα του έτους, και έχει ήδη μυρίσει Χριστούγεννα από τη Black Friday... την εισαγόμενη αυτή συνήθεια που κατάφερε να γίνει θεσμός . Με την ευκαιρία, δεν είδα κάποια προσφορά στα ακίνητα "Black Παρασκευή"... όσο αστείο και αν ακούγεται συνέταξα ένα άρθρο τι θα γινόταν αν είχε γίνει κάτι παρόμοιο το οποίο δημοσιεύτηκε στο Liberal.gr

Μετρώντας ανάποδα για την αυλαία του 2025 είναι επόμενο να σκεφτόμαστε τον απολογισμό αυτού του έτους ωστόσο νομίζω πως αξίζει να κάνουμε μια παύση. Αποτύπωση και ανάλυση για το 2025 θα τον κάνουμε δυνατά και καθαρά τον Ιανουάριο. Αλλά μια πρώτη γεύση που αξίζει να δούμε είναι: πού στεκόμαστε σήμερα ως χώρα, ως οικονομία και –κυρίως– ως κτηματαγορά;

Και η αλήθεια είναι πως, πίσω από τον καθημερινό θόρυβο, το μεγαλύτερο νέο της χρονιάς πέρασε στα ψιλά.

Πρόσφατα η Ελλάδα, προχώρησε σε πρόωρη αποπληρωμή 5 δισεκατομμυρίων ευρώ από τα δάνεια της μνημονιακής περιόδου, μάλιστα ήδη αποκληρώθηκε χρέος ύψους 1,1 δις προς τη Γαλλία (που από ότι φαίνεται έχει ανάγκη ρευστότητας - ποιος θα το έλεγε και ποιος θα τον πίστευε λίγα χρόνια πίσω)- που είχε σχεδιαστεί να λήξει το 2023.

Αν και ακούγεται θεωρητικό, είναι πάρα πολύ ουσιαστικό, καθώς το "ρίσκο" της Χώρας μικραίνει, αναβαθμίζεται η επενδυτική εικόνα της οικονομίας μας, ελαττώνονται τα spreads των ελληνικών ομολόγων, βασικά μπαίνουμε σε μια πιο σταθεροποιημένη περίοδο (με όρους οικονομίας) Και όταν σταθεροποιείται το έδαφος, η κτηματαγορά μπορεί να “οικοδομεί” με μεγαλύτερη σιγουριά. Διεθνώς η κατάσταση είναι αντιφατική... Ναι ακούγονται απόψεις όπως του Stan Weinstein που αναφέρονται σε κορύφωση και σημάδια κόπωσης, αλλά ταυτόχρονα έχουμε και αναλύσεις της Morgan Stanley και πιο συγκεκριμένα του Michael Wilson που παρουσιάζουν ότι η παρούσα αδυναμία επιβεβαιώνει ότι είμαστε στο τέλος της διόρθωσης με σημάδια ανόδου.

Που βασίζονται οι τοποθετήσεις? αρχικά στην επιβράδυνση της αγοράς εργασίας στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στη δυνατότητα της FED να μειώσει περεταίρω τα επιτόκια ("φθηνότερο" χρήμα) και αυτά θα τροφοδοτήσουν επενδύσεις και ανάπτυξη. Μάλιστα αν παραμείνουμε αισιόδοξοι και δούμε μια παύση του πολέμου στην Ουκρανία, τότε εκτός από τη ψυχολογία θα αλλάξουν πολλά. Αρχικά μετά από πολλά χρόνια θα έχουμε μια πιο ήπια λειτουργία της διεθνούς αγοράς ενέργειας, με απλά λόγια μείωση του ενεργειακού κόστους, ως εκ τούτου θα τονωθεί η οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (και της Ελλάδας), μειώνοντας παράλληλα τον πληθωρισμό και το κόστος ζωής.

Η ευρωπαϊκή βιομηχανία θα πάρει μια βαθιά ανάσα ιδιαίτερα στο κλάδο: μεταλλουργίας, χημικές βιομηχανίες, εταιρείες δομικών υλικών που θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν καλύτερα τον διεθνή ανταγωνισμό. Απλά να αναλογιστούμε ότι οι αεροπορικές εταιρείες που πραγματοποιούν μεγάλα ταξίδια θα μπορούν πλέον να πετάξουν πάνω από τη Ρωσία και θα μειώσουν κατά πολύ το κόστος καυσίμων προς την Ασία και την Άπω Ανατολή.

Η Ελλάδα (μας) λοιπόν –με την εικόνα που χτίζει– είναι από τις χώρες που μπορούν να κερδίσουν από το νέο κύκλο επενδύσεων.

Όταν μειώνεται το παγκόσμιο ρίσκο, όταν μειώνεται το ελληνικό spread, όταν η οικονομία δείχνει αντοχές, τότε ο κλάδος ακινήτων συνήθως βρίσκεται στην πρώτη γραμμή.

Σημαντική εξέλιξη του Δεκεμβρίου είναι η ανακοίνωση της κυβέρνησης για νέα διπλή παρέμβαση στο στεγαστικό με πρόγραμμα που δίνει νέα ώθηση στη “παλιά” Ελλάδα των διαμερισμάτων του ’60–’80. Κατά τι γνώμη μου είναι πολύ αξιόλογο (αν και διατηρώ τις επιφυλάξεις μου για την εφαρμογή του- βλέπε γραφειοκρατία) καθώς στοχεύει να

• Μετατρέπει υποβαθμισμένα ακίνητα σε αξιοποιήσιμα.

• Ανεβάζει αξίες περιοχών.

• Δημιουργεί αποδόσεις για επενδυτές που σκέφτονται στρατηγικά, και μαζί με το Σπίτι μου ΙΙ που αφορά νεότερους αγοραστές με δυνατότητα πρόσβασης σε δάνεια με πιο προσιτό πλαίσιο. Μπορεί να μη λύνει το συνολικό πρόβλημα της στέγασης, αλλά λειτουργεί ως μοχλός για ενεργοποίηση νέας ζήτησης στην αγορά μικρομεσαίων ακινήτων και ενίσχυση της πρώτης κατοικίας.

Όλη αυτή η εικόνα –από τα ομόλογα μέχρι τα στεγαστικά– μας οδηγεί σε ένα συμπέρασμα:

Το 2025 κλείνει με περισσότερη σταθερότητα απ’ όση υπήρχε πριν 12 μήνες.

Και αυτό, για μια αγορά που βασίζεται στην εμπιστοσύνη, είναι ίσως το σημαντικότερο “δώρο” του έτους.

Οι τιμές συνέχισαν να ανεβαίνουν, αλλά με πιο λογικούς ρυθμούς. Η ζήτηση στις μεγάλες πόλεις έμεινε ισχυρή. Οι επενδυτές –Έλληνες και ξένοι– έδειξαν ότι παραμένουν “μέσα στο παιχνίδι”.

Δεν τελειώσαμε με τις προκλήσεις, καθόλου. Αλλά η βάση είναι πιο σταθερή, πιο καθαρή, πιο ώριμη και ιδανική (θα προσθέσω) για μελετημένες επενδύσεις σε ακίνητα.

Καλό μήνα σε όλους,

Με την ευκαιρία θέλω να ευχηθώ να περάσετε όσο καλύτερα γίνεται τις ημέρες τον εορτών με οικογένεια και φίλους και ότι καλύτερο για το νέο έτος με υγεία πάνω απ όλα.

Τα μεγάλα συμπεράσματα και απολογισμοί θα περιμένουν το newsletter του Ιανουαρίου.

Μετά τιμής

Αστεριάδης Βασίλης